20 stycznia 2012 roku na Beef Island (Brytyjskie Wyspy Dziewicze) rozpoczęły się obchody Roku Wagnera (100 rocznica urodzin /17 września 1912/, 80 rocznica jego wyruszenia w rejs z Gdyni /8 lipca 1932/, 20 rocznica śmierci /15 września 1992/). Projekt powstawał od kilku lat i jego inicjatorem jest kpt. Andrzej Piotrowski z Chicago oraz jego Karaibska Republika Żeglarska.

Rozpoczęte uroczystości odsłonięcia tablicy ku czci Kpt. Władysława Wagnera (21 i 22 stycznia 2012 roku) zgromadziły w Trellis Bay na wyspie Tortola w archipelagu Brytyjskich Wysp Dziewiczych grono niezwykle zacnych gości. Oprócz organizatorów Wagner Sailing Rally 2012: kpt. Jerzego Knabe z Yacht Klubu Polski, kpt. Andrzeja W. Piotrowskiego i Krzysztofa Kamińskiego z Chicago oraz Zbigniewa Turkiewicza z Kanady przybyli komandorzy polonijnych klubów żeglarskich i polonijni żeglarze na pokładach przeszło 20 jachtów. Z Yacht Klubu Polski Świnoujście na Zlot wyruszyły dwa jachty z klubowej floty: Cetus (kpt Kazimierz Bichler) i 4 Oceans Dream (kpt Andrzej Ziajko). Przypłynął także polski żaglowiec Fryderyk Chopin z 50 żeglarzami na pokładzie, obecne są także inne jachty z polską banderą na rufie.

Licznie reprezentowana jest społeczność wyspiarska z premierem i liderem opozycji, gubernatorem reprezentującym koronę brytyjską i ministrami rządu Brytyjskich Wysp Dziewiczych, miejscowymi politykami i działaczami społecznymi. Także znany miliarder - Richard Branson inwestujący znaczne pieniądze na wyspach znalazł się wśród kilkuset osóbobecnych podczas dwudniowych uroczystości, którzy przybywają, aby uczcić polskiego żeglarza, który jako pierwszy Polak opłynął świat pod żaglami i po wojnie osiedlił się w Trellis Bay nie chcąc wracać do Polski opanowanej prze komunistów.

Na podstawie fotografii i informacji Jerzego Knabe, Beef Island, Brytyjskie Wyspy Dziewicze

Zarząd
Yacht Klubu Polski Świnoujście

4 Oceans’ Dream .

Cetus, fot. P.Jasica, K.Bichler

Tablica odsłonięta na Beef Island

S/y Fryderyk Chopin

Polskie jachty w Trellis Bay

Rys historyczny

Odzyskana w 1918 roku niepodległość Polski zaowocowała wieloma działaniami mającymi umocnić świeżo powstałe państwo. II Rzeczpospolita, bo tak przyjęto nazywać odrodzoną Polskę, powstała na ziemiach byłych trzech zaborów. W procesie ich scalania również uzyskała dostęp do Morza Bałtyckiego. W 1918 roku Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał dekret: „Z dniem 28 listopada 1918 roku rozkazuję utworzyć Marynarkę Polską”. Tym pismem późniejszy Marszałek rozpoczął nową erę skrawka wybrzeża, które stało się dla II Rzeczpospolitej oknem na świat. Równolegle z powstawaniem administracji morskiej i obiektów Marynarki Wojennej na odzyskane wybrzeże wkraczało żeglarstwo. W czasach II Rzeczpospolitej żeglarstwem zajmowało się wiele organizacji. Powstały 11 maja 1924 roku Polski Związek Żeglarski zajmował się żeglarstwem olimpijskim, zrzeszał nowo powstałe kluby żeglarskie. Związek Harcerstwa Polskiego do swej działalności z młodzieżą wstawił wychowanie wodne co zaowocowało powstaniem drużyn harcerskich o profilu żeglarskim. W lutym 1924 roku wzorem innych państw morskich powstał Yacht Klub Polski, którego honorowym komandorem tradycyjnie był Prezydent Rzeczpospolitej.

W takich warunkach dorastał młody, urodzony 17 września 1912 roku w Krzyżowej Woli w powiecie iłżańskim (okolice Radomia) przyszły żeglarz oceaniczny. Gdy w roku 1931 Władek, już jako szef morskiej drużyny harcerskiej im. J. Sobieskiego, penetracji terenu nowobudowanego portu w Gdyni znalazł porzucony kadłub łodzi żaglowo-motorowej, przez całą zimę wraz z kolegami pracował nad przebudową wraku na jacht żaglowy. Nowy armator nazwał swój nabytek ZJAWA. Nazwa odzwierciedlała odczucia młodego żeglarza. Zaiste jawiła się jak zjawa, która odmieni życie Władka i powiedzie go w daleki Świat. 8 lipca 1932 roku wraz z Rudolfem Korniowskim opuszcza Gdynię udając się w rejs. Jeszcze nie zdradza się z myślą, że będzie to rejs dookoła świata. Obaj żeglarze docierają do Morza Północnego i dalej do hiszpańskiego Santander. Tutaj Wagner w liście do Kuriera Krakowskiego oznajmia o swojej woli opłynięcia kuli ziemskiej pod żaglami.

Dopływają do Casablanki gdzie spotykają sławnego francuskiego żeglarza Alain Gerbault, który będąc u szczytu sławy widząc polski jacht nie wierzy w pomyślność wyprawy. Polacy przepływają Atlantyk docierając do brazylijskiego portu Belem. Trzeciego grudnia 1933 roku ZJAWA dopływa do portu Colon. To wejście do Kanału Panamskiego. Wagner rozpoczyna pisanie książki „Podług słońca i gwiazd”. Rozgląda się też za nowym jachtem. Jacht będzie się nazywać ZJAWA II. Przez kanał ZJAWĘ II przeholowuje polski żaglowiec DAR POMORZA odbywający właśnie rejs szkoleniowy dookoła świata. Po przejściu kanału żeglarze kierują jacht do Ekwadoru, aby przygotować go do żeglugi do Australii. 5 lutego 1935 roku z Libertad ZJAWA II rusza na Pacyfik. Poprzez atol Manihiki i wyspy Samoa do Fidżi. Kolejny jacht nazwany Zjawa III kontynuuje podróż trwającą łącznie 7 lat. Dopiero 3 lipca 1939 roku jacht dopływa do Anglii gdzie jacht i jego załoga stają się bohaterami Światowego Zlotu Skautingu w Szkocji. Władek nie czeka na zakończenie. Spieszy się do domu, do Polski. Dnia 2 września ZJAWA III wchodzi do angielskiego portu Great Yarmouth na wschodnim wybrzeżu Anglii. Tutaj dostaje depeszę od konsula generalnego RP nakazującą przerwać rejs z powodu wybuchu wojny rozpoczętej napaścią Niemiec na Polskę.

Po wielu latach i niecodziennych przygodach Władek podczas jednej z eskapad na Brytyjskie Wyspy Dziewicze odkrywa piękną zatokę przynależącą do Beef Island będącą częścią większej Tortoli, gdzie pozostał na kolejne 9 lat. W Trellis Bay Władek zbudował slip i stocznię jachtową oraz budynek klubowy na Bellamy Cay, Tamarind - dom dla rodziny. W porozumieniu z miejscowymi władzami podjął się budowy lotnisko na Beef Island co zakończyło się tym, że zbudował pas startowy największego dzisiaj lotniska na Brytyjskich Wyspach Dziewiczych zanim rodzina zdecydowała się przeprowadzić w 1958 roku do Puerto Rico a następnie do Winter Park na Florydzie, gdzie wspaniały żeglarz znalazł się w szpitalu z powodu rozległego wylewu krwi do mózgu. Czeka go długi okres rekonwalescencji. Dzięki opiece żony powoli dochodzi do siebie. Pisze książkę „By the sun and stars”, wykonuje modele swoich jachtów, zbiera materiały ze swoich podróży. Umiera 15 września 1992 roku.

Opracowanie historyczne za Andrzejem W. Piotrowskim, Trellis Bay, Brytyjskie Wyspy Dziewicze - styczeń 2012

Więcej na: projekt-wagner-2012.blogspot.com oraz hermandaddelacosta.pl/wagner