Wimpel: szmaticzku na paticzku?

Czym właściwie jest wimpel? Hmm, to nie takie proste. Oryginalnie wimpel był rodzajem proporczyka - a ten, jak wiadomo, najlepiej prezentuje się, gdy jest zawieszony na eksponowanym miejscu; czyli najlepiej gdzieś wysoko. No a skoro już wimpel tam wisi, to oprócz celów dekoracyjnych można nadać mu jeszcze inne funkcje, co odrobinę zmieni jego wygląd i charakter... nie uprzedzajmy jednak faktów. Zaraz wyłuszczymy rzecz po kolei, chociaż z pewnym zastrzeżeniem: pod hasłem wimpel rozumiemy tak różne obiekty, że definicje będą aż dwie.

Definicja 1

Według najstarszej i najbardziej ogólnej definicji, serwowanej nam przez Ciocię Wikipedię, wimpel jest proporcem lub znakiem okrętowym, określającym przynależność danej jednostki do określonego klubu, a zatem odnoszącym się jego barw i symboli.

Można by zatem pomyśleć, że jest on domeną małych, klubowych łódeczek... ale nic z tych rzeczy; wimpel może bowiem pojawić się na zupełnie dorosłych jednostkach, należących do floty handlowej.

W każdym jednak przypadku wimpel określa przynależność do pewnej grupy (oprócz narodu, bo podkreślmy to bardzo wyraźnie: wimpel nie jest banderą). Jako znak, dumnie noszony przez członków rzeczonej grupy, wimpel umieszczany jest w najbardziej widocznym miejscu, czyli na topie masztu.

Tak się jednak składa, że jest to miejsce również dosyć wietrzne. Dlatego właśnie ktoś wymyślił, że przecież wimpel może przy okazji stanowić doskonały wskaźnik wiatru. Taka dodatkowa fucha znacząco ułatwia sprawę uwijającym się poniżej żeglarzom - ale nie pozostaje bez wpływu na wygląd wimpla.

Definicja 2

Jak na proporczyk przystało, opisany w poprzedniej definicji wimpel miał kształt prostokąta albo mocno wydłużonego trójkąta. Skoro jednak przejął również funkcję wskaźnika wiatru, żeglująca część ludzkości doszła do wniosku, że można by nieco poprawić jego parametry - oraz że warto zainspirować się wskaźnikami, jakich używa się poza wodą; na przykład w lotnictwie.

Wimpel zmienił więc wygląd: z proporca stał się rękawem, na podobieństwo rozwiązania, jakiego używają lotnicy. I tak docieramy do definicji numer 2, według której wimpel to po prostu... wskaźnik kierunku wiatru. Bez żadnej dodatkowej symboliki, bez przynależności klubowej, bez ideologii: czysty pragmatyzm.

A skoro wimpel zatracił swoje pierwotne znaczenie i nikt nie był już szczególnie przywiązany do jego barw oraz wyglądu, można było pokusić się o dalsze modyfikacje. Dlatego, chociaż rękaw zupełnie by wystarczył, wimpel znów ewoluował... podobnie, jak całe żeglarstwo. Co prawda, nadal chodzi głównie o to, by cierpiąc z powodu zimna i fal przemieszczać się w kierunku całkowicie niezgodnym z założeniami, ale teraz można to robić z fasonem – i z zastosowaniem nowoczesnych rozwiązań technologicznych.

Dlatego też współczesne wimple nie muszą już mieć absolutnie nic wspólnego z jakimiś klubami (chociaż oczywiście mogą), a są po prostu zwykłymi wskaźnikami. No, może nie tak zupełnie zwykłymi: bywają bowiem wyposażane w różne bajery, np. w znaczniki optymalnego kursu na wiatr, specjalne gniazda dokujące, i tak dalej. Panuje też spora dowolność w zakresie ich budowy, toteż często nadaje im się oryginalny kształt, który nie musi już przypominać ani proporca, ani rękawa, a raczej... pozbawiony skrzydeł myśliwiec.

Etymologia

Jedno jest pewne – słówko wimpel z całą pewnością stanowi zapożyczenie. A skoro już pożyczać, to od kogo, jak nie od sąsiadów? I to jest słuszna koncepcja: zgodnie z nią, nasz osobisty wimpel wywodzi się wprost od niemieckiego wyrazu Wimpel, oznaczającego „proporzec”.

OK, ale skąd właściwie Niemcy go wzięli? Jak się okazuje, słówko to ma bardzo ciekawe pochodzenie. Według niektórych badaczy, Wimpel wywodzi się od staroniemieckiego wyrazu Wimpila, oznaczającego.... welon. Według innych specjalistów, jego przodkiem był równie staroniemiecki wyraz, stosowany powszechnie w dolnej Saksonii, który brzmiał niemal identycznie: Wumpel (lub wręcz Wimpel) i oznaczał „nakrycie głowy”, ale również transparent. Żeby było jeszcze weselej, wszystkie wspomniane staroniemieckie wyrazy wywodzą się od niderlandzkich słów wimpel oraz winpel, oznaczających tkaninę, rąbek lub chustę.

Generalnie, nie ulega wątpliwości, że wimpel miał przede wszystkim malowniczo powiewać – i mimo całej ewolucji oraz rozwoju technologii, nadal spełnia tę właśnie rolę.