Każdego roku przybywa polskich żeglarzy na Adriatyku. Po wodach obmywających wybrzeże Chorwacji płyną jachty, na których słychać język polski, na kamienistych plażach swoje ciała wystawiają do słońca przybysze z Krakowa, Pcimia, Poznania, Knurowa i Młocin, tudzież z innych nawet najbardziej prowincjonalnych zakątków Polski.
Chorwacja stała się najchętniej odwiedzanym przez Polaków wakacyjnym celem. Oczywiście spora część tych, którzy tu docierają mają „w głębokim poważaniu” - by użyć eufemizmu – historię kraju, czy też szerzej obszaru, na którym ten kraj leży. Są jednak tacy, którym nie wystarcza słońce, ciepłe morze i atmosfera leniwego wypoczynku. To dla nich wydawane są rozliczne przewodniki. Te omawiające Chorwację można liczyć w dziesiątki, ale to publikacje mające ułatwić zwiedzanie. Informacje dotyczące dziejów podawane są w nich zazwyczaj w sposób skrótowy.
Osobnik spragniony obszerniejszej wiedzy będzie szukał monografii. Książka, o której tu mowa jest właśnie świetną monografią omawiającą burzliwą i barwną historię Adriatyku. Jej autor Grga Novak, to jeden z najwybitniejszych chorwackich badaczy. W dwóch niezbyt opasłych tomach czytelnik znajdzie opowieść o Adriatyku od czasów prehistorycznych do agresji niemieckiej w 1941 roku, kiedy to upadło Królestwo Jugosławii.
Motywem przewodnim tej opowieści są oczywiście konflikty i walki jakie na tym terenie i tych wodach się toczyły, a że nieźle się kotłowało, to jest o czym czytać. Pojawiają się Grecy, Ilirowie, Rzymianie, by po latach ustąpić miejsca Słowianom. Na tę arenę wkraczają Węgrzy i toczą wojnę z Wenecjanami. Możemy przeczytać o tureckiej dominacji, o uskokach… wymieniać można długo. Teoretycznie jest to praca naukowa, ale talent i pióro autora powoduje, że czyta się jak powieść awanturniczą. Rzecz godna polecenia, bowiem zaznajomienie się z tą barwną historią znakomicie uatrakcyjnia żeglowanie po modrych wodach Jadrana. Jedyną wadą, za to poważną tej pracy jest fakt, iż nie jest dostępna w języku polskim. Zatem to rzecz dla desperatów, którzy nabyli już pewną znajomość chorwacczyzny i znaleźli w sobie dość siły by podjąć się lektury ze słownikiem w ręku. Ale warto! A tak na marginesie – może by się znalazł wydawca, który by podjął ryzyko udostępnienia tej pracy polskim miłośnikom Chorwacji.
Grga Novak „Jadransko more u sukobima i borbama kroz stoljeća”
Tom I Do prodaje Dalmacije Veneciji 1409 godine
Tom II Od 1409 godine do Drugog svjetskog rata
Wydawca: Marjan Tisak d.o.o.
Tom I stron: 239
Tom II stron:272
Cena: 29 kn