MKS, czyli Międzynarodowy Kod Sygnałowy wywodzi się z tradycji marynarki brytyjskiej. Stworzony w XVII w. składał się z różnobarwnych flag przypisanych poszczególnym literom i liczbom od 0 do 9. Przy ich pomocy przez długie stulecia prowadzono komunikację między okrętami Jej Królewskiej Mości. Początkowo zasada była dość prosta. Jedna flaga - jedna litera lub liczba. Z biegiem czasu stworzono jednak odpowiednie kody (układy flag) tak a by istotne komunikaty można było przekazywać bez konieczności układania długich, skomplikowanych napisów. Kody te były opisane w pięciu opasłych księgach, które zgodnie z tradycja zawsze leżały na stanowisku łączności, ale nie powinny być otwierane. Łącznościowiec musiał, bowiem znać wszystkie sygnały na pamięć i sprawnie się nimi posługiwać. Co niezmiernie istotne były one tak precyzyjne i dokładne, że można było przy ich pomocy opisywać np. objawy choroby w sposób umożliwiający lekarzowi postawienie prawidłowej diagnozy a następnie, przy pomocy tego samego kodu flagowego, przekazać zalecenia odnośnie leczenia. Flagi kodu były przechowywane w specjalnym pudełku z przegrodami zwanym „zasiekami”. W 1932 r system ten zunifikowano i wprowadzono na szerszą skalę. Zaczął on obowiązywać nie tylko w Royal Navy, ale także we flocie handlowej niemal na całym świecie. MKS w obecnym kształcie opracowała w 1969 r. Podkomisja MKS przy Międzynarodowej Morskiej Organizacji Doradczej w Londynie. Został on zatwierdzony przez IMO (International Maritime Organization) 01 kwietnia 1969 roku i po dziś dzień stosowany jest na morzach i oceanach całego świata.



Podobnie jak w pierwotnym założeniu, również obecnie w kodzie flagowym każdej literze alfabetu łacińskiego i liczbie od 0 do 9 przypisana jest odpowiednia flaga. Komplet flag kodu składa się, zatem z 26 flag literowych i 10 flag cyfrowych. Ponad to wprowadzono trzy flagi zastępcze i jedną flagę o znaczeniu "odpowiedź". Każdej z flag „literowych” przypisano też wybrany, konkretny komunikat. Np. flaga „A” oznacza: „Mam nurka pod wodą. Trzymajcie się ode mnie z daleka. Idźcie powoli”. Taką flagę powinny nosić statki, które mają nurka pod wodą, a inne jednostki są zobowiązane wówczas do szczególnej ostrożności. Flaga „L” oznacza: „Zatrzymajcie wasz statek”. Jednostki, które zauważą taką flagę powinny się zatrzymać w celu np. poddania się kontroli. Flaga „O” znaczy - „Człowiek za burtą”. Flagi te często spotkamy na końcach tyczek sygnalizacyjnych stosowanych na jachtach. Współczesny kod zawiera również układy flag, ułatwiające szybką, precyzyjną i jasną komunikacje między jednostkami. Obecna Księga MKS jest podzielona na rozdziały opisujące poszczególne kombinacje dotyczące: niebezpieczeństwa, nawigacji i hydrografii, ofiar w ludziach, manewrów, meteorologii, łączności, medycyny i kwestii różnych. Przykładem takich kombinacji może być np. sygnał wezwania pomocy, czyli litery N oraz C. Lub np. A oraz C oznaczające - „musze opuścić statek”. Kombinacje trzy literowe zarezerwowane są dla komunikacji medycznej. I tak dla przykładu układ flag odpowiadających literom NTT oznacza „chory ma uporczywą czkawkę”. A kombinacja flag MDT32 to zalecenie lekarza o treści „podać choremu aspirynę”. W myśl zasad zawartych w MKS łącząc sygnały jednoliterowe z cyframi można podać informacje dotyczące pozycji, prędkości czy też odległości. I tak np. litera A z trzema cyframi opisywać będzie namiar lub azymut. C z trzema liczbami kurs. S z jedną lub dwiema liczbami prędkość w węzłach itd. Dzięki MKS’owi można też przekazać innej jednostce informacje, w jakim języku chce się nawiązać konwersacje. Dla przykładu, gdy zobaczymy podniesione flagi ZA wraz z flagą numeryczną oznaczającą cyfrę 6 możemy mieć pewność, ze nadawca chce z nami porozmawiać po japońsku.

Komunikacja przy pomocy MKS ma też proste, aczkolwiek precyzyjnie ustalone procedury. Jednostka, która chce rozpocząć konwersację wciąga flagi K-6. Statek, który zauważy sygnał, wciąga do połowy flagę odpowiedzi. Następnie - po zrozumieniu sygnału – podnosi ją na pełną wysokość. Kiedy nadawca opuści swoje flagi, odbiorca swoją flagę odpowiedzi opuszcza do połowy, co oznacza gotowość do odebrania następnych znaków.


Flagi MKS wykorzystywane są także do komunikacji w trakcie regat. Np. Litera P oznacza „przygotowanie do startu 4 minuty”. S – „trasa została skrócona” a Y – „obowiązuje noszenie osobistych środków wypornościowych”. Flagi MKS są też używane w wielu uroczystościach żeglarskich i państwowych, kiedy to podnoszone są w formie gali banderowej. Wyróżniamy dwie gale. Wielką galę – podnoszona jest ona w portach i na statkach stojących na kotwicy. Biegnie od dziobu przez maszty do rufy. Kolejność flag (patrząc od dziobu) jest następująca AB1, CD2, ... Itd. Małą galę – podnoszą jednostki płynące na silniku. Przebiega ona od prawej burty do lewej. Układ flag jest taki sam jak w wielkiej gali flagowej.
W MKS każdej literze i cyfrze przypisany jest również niepowtarzalny wyraz składający się z dwóch lub trzech sylab. Tak wiec podając np. nazwę jednostki „literujemy” ją przy użyciu tych wyrazów. Jeżeli problemy z łącznością spowodują, że odbiorca usłyszy tylko jedną sylabę danego wyrazu, i tak będzie wiedział, o jaką literę chodzi, ponieważ w całym systemie nie powtarzają się dwie takie same sylaby (w fonetycznej brytyjskiej wymowie). Dla przykładu, gdy przez szum radiowy dotrze do nas sylaba FA możemy być pewni ze nadawcy chodziło o literę A – alfa, bo w całym kodzie nie ma drugiej sylaby fa. Możliwość pomyłki jest, zatem znikoma.
Żeglarze wykorzystują jednak MKS nie tylko do komunikacji na wodzie. W formie wpinanych w klapę marynarki znaczków może on być przydatny także z dala od wody. Bardzo pomocna może być np. flaga „F” wpięta w klapę marynarki w trakcie spotkania w żeglarskiej tawernie. Oznacza, bowiem: „Nie odpowiadam za swoje ruchy. Nawiążcie ze mną łączność”. Po paru „kolejkach” przyda się Z – „potrzebuje holownika”. A gdy ktoś w żeglarskim gronie pojawi się z żoną lub dziewczyną lepiej niech „wciągnie” Y oznaczającą „wlekę ze sobą kotwice”. Na widok tego sygnału MKS koledzy powinni powstrzymać się od zwyczajowych opowieści a wspomnienia z minionych wspólnych rejsów zachować dla siebie.

Kpt. Krzysztof Piwnicki
4WINDS SZKOŁA ŻEGLARSTWA

Zapraszamy do zabawy. Pierwsze dziesięć osób, które w sezonie Żeglarskim 2016 zgłosi się do szkoły 4WINDS z wyciętym „napisem” wykonanym przy pomocy flag MKS i umieszczonym poniżej, oraz poda jego treść otrzyma  zniżkę na dowolnie wybrane szkolenie żeglarskie w wysokości 30!%