Archeolodzy podwodni będą szukać wraku Żółtego Lwa przy Twierdzy Wisłoujście

Muzeum Historyczne Miasta Gdańska przeprowadzi pod koniec sierpnia 2017 r. badania podwodne przy Twierdzy Wisłoujście. W ramach projektu dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego archeolodzy rozpoznają oraz zinwentaryzują stanowiska i obiekty o charakterze zabytkowych w korycie Martwej Wisły na odcinku 650 metrów. W okolicy zabytkowej Twierdzy w 1628 r. miał zatonąć okręt wojenny „Żółty Lew”.

Twierdza Wisłoujście w Gdańsku jest jednym z najwybitniejszych dzieł „architektury militaris” na ziemiach polskich. Najstarsze fortyfikacje obiektu sięgają okresu średniowiecza. Ze względu na swoje położenie, jako punkt obrony i kontroli nad ujściem Wisły, twierdza odgrywała wielokrotnie ważną rolę w konfliktach, które toczyła Rzeczypospolita na przestrzeni blisko pięciu wieków jej funkcjonowania jako obiektu fortecznego. Stąd w 1627 r. wyruszyła flota polska do zwycięskiej walki w trakcie bitwy pod Oliwą. W nocy z 5 na 6 lipca 1628 r. przy Twierdzy Wisłoujście miało również miejsce zatopienie, w wyniku szwedzkiego ostrzału artyleryjskiego, okrętu Żółty Lew - pierwszej zbudowanej w gdańskiej stoczni pinki służącej we flocie królewskiej.

 - Dotychczas na obszarze wokół Twierdzy nie podejmowano szerszych działań dotyczących rozpoznania i lokalizacji podwodnych stanowisk archeologicznych zarówno na odcinku Martwej Wisły oraz okalających sama Twierdzę dwóch pierścieni fos. Dokonano tylko oględzin fundamentów fortu Carre. Ze względu na współczesne intensywne użytkowanie wskazanego obszaru badawczego wykonanie planowanych badań ma istotne znaczenie dla zachowania dziedzictwa archeologicznego – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor MHMG.

Projekt „Podwodne rozpoznanie obszaru wokół Twierdzy Wisłoujście w Gdańsku” wart 103,5 tys. zł, pozwoli określić liczbę, zasięg oraz wartość kulturową i historyczną wszelkich potencjalnych zabytków i struktur zalegających na dnie. Zgodnie z założeniami Konwencji o Ochronie Podwodnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO z 2001 r. oraz Kartą Ochrony i Zarządzania Podwodnym Dziedzictwem Kulturowym ICOMOS z 1996 r. za jeden z priorytetów projektu przyjęto zachowanie podwodnego dziedzictwa kulturowego in situ.

- Główny nacisk przy realizacji działań położyliśmy na rozpoznanie potencjalnych stanowisk i obiektów o charakterze zabytkowym z wykorzystaniem aparatury hydroakustycznej. Instytut Morski w Gdańsku właśnie je zakończył. Dzięki wynikom pozyskanym z sonarów dokonamy niebawem podwodnych oględzin, ale ograniczymy je do wykonania dokumentacji pomiarowo-rysunkowej, fotograficznej oraz, w przypadku natrafienia na drewniane struktury, pobrania próbek do analiz dendrochronologicznych. Samych zabytków nie będziemy podnosić z dna – kontynuuje Waldemar Ossowski.

 Uzyskane dane zostaną wprowadzone do Karty Ewidencyjnej Zabytku Archeologicznego, a następnie przekazane do organów administracyjnych zajmujących się monitorowaniem i ochroną podwodnych stanowisk archeologicznych (Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, Urząd Morski w Gdyni, Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku). Pozwoli to również na realizację przez Muzeum Historyczne Miasta Gdańska części założeń długofalowego programu badań, ochrony i rewitalizacji obszaru Twierdzy Wisłoujście.

Czy w trakcie badań zostanie odnaleziony Żółty Lew? Płetwonurkowie zejdą pod wodę 28 sierpnia 2017 r. Badania potrwają do 3 września br. Na szczegółowe wyniki badań oraz materiał video będzie trzeba poczekać do końca 2017 r.